تشخیص بارداری
برای بسیاری از خانم‌ها که دوره‌های قاعدگی منظمی دارند ، تاخیر قاعدگی اولین دلیل بر بارداری آنهاست. گرچه به تعویق افتادن دوره‌های ماهانه دلا‌یل متعددی ممکن است داشته باشد از جمله تغییرات رژیم غذایی، ورزش شدید، مسافرت و اضطراب می‌تواند باعث تاخیر دوره‌های ماهیانه شود. بسیاری از خانم‌ها نیز اصلا دوره‌های منظمی ندارند و به همین علت نمی‌توانند دوره بعدی را پیش‌بینی کنند تا در صورت تاخیر، به بارداری مشکوک شوند.
شایع ترین نشانه های بارداری شامل خستگی و بی حالی، سرگیجه ، حساس شدن سینه ها و نوک آنها ، گرفتگی و درد عضلات زیر شکم، حالت تهوع به همراه و یابدون استفراع، تکرر ادرار و یبوست می باشد.
انواع تست های تشخیص بارداری
برای تشخیص حاملگی روش های مختلفی وجود دارد که بسته به شرایط مختلف می توان از هرکدام از آنها استفاده کرد.
انواع روش های تشخیص حاملگی
- آزمایش خون بارداری ( اندازه گیری Beta HCG در خون )
- نوار تست حاملگی (بی بی چک)
- آزمایش ادرار بارداری (گراویندکس)
- سونوگرافی
تشخیص حاملگی با اندازه گیری Beta HCG در خون یا ادرار
متداول ترین، آسان ترین و سریع ترین روش تشخیص حاملگی، جستجوی هورمون hCG یا گنادوتروپین جفتی انسان (human Chorionic Gonadotropin) در ادرار و یا خون می باشد. زمانی که اسپرم و تخمک لقاح پیدا می کنند، تخمک لقاح یافته به طرف رحم رفته و در جدار آن لانه گزینی می کند. بین ۳ تا ۱۰ روز بعد جفت تشکیل می شود. HCG توسط سلول های جفت ساخته می شود معمولا ۱۰-۷ روز پس از لقاح سطح این هورمون در خون به حدی میرسد که قابل تشخیص است اما در صورت منفی شدن حاملگی رد نمی شود و در صورت شک به حاملگی چند روز بعد باید مجدد چک شود. هورمون hCG که از جفت ترشح می شود، چون ابتدا در خون ظاهر میشود سپس بعد از شروع متابولیزه شدن در ادرار آمده ودفع میشود. بنابراین آزمایش خون حساس تر است و زودتر مثبت می شود. ا ین هورمون ۳ تا ۵ روز بعد از عقب افتادن عادت ماهانه در خون بانوان به مقداری می رسد که قابل اندازه گیری می شود. آزمایش خون در هرساعت شبانه روز قابل انجام می باشد.برای انجام آزمایش خون ناشتا بودن لازم نیست. مصرف آب مانعی ندارد و حتی قطع داروهای دیگر فرد ضروری نیست. (بجز داروهایی که حاوی این هورمون باشند. این داروها برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.)
تستهای حاملگی خانگی یا بیبی چک سالهاست که به عنوان یکی از روش های فوری تشخیص حاملگی به کار می رود. بهترین زمان چک حاملگی با این تست ۴-۳ روز پس از تاخیر در موعد قاعدگی طبیعی است. درموارد حاملگی خارج رحمی هم که حتماً باید خون تست شود.
نحوه جمع آوری و نگهداری نمونه ادرار
- ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت HCG را در بردارد و لذا بهترین نمونه برای انجام تست ادرار است .اگر چه هر نمونه ادرار ممکن است استفاده شود.
- نمونه ادرارباید در یک ظرف تمیز شیشه ای یا پلاستیکی جمع آوری شود و از موادنگهدارنده استفاده نشود.
- اگر نمونه بلافاصله پس از جمع آوری تست نشود ، تا ۴۸ ساعت بعد که مورد آزمایش قرار می گیرد باید دردمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد یخچال نگه داری شود و قبل از تست به دمای اتاق برگردانده شود.
میزان این هورمون در خون و ادرار پس از وقوع حاملگی (یک روز پس از عقب افتادگی در سیکل ماهانه) به ۵ تا ۱۰ واحد می رسد که این مقدار برای مثبت شدن تست کافی است. از آن پس میزان هورمون به سرعت افزایش می یابد و سپس کم کم افت پیدا می کند. به طور طبیعی مقدار اچ‌سی‌جی هر ۴۸ ساعت دوبرابر میشود . سطح این هورمون در هفته‌های ۸ تا ۱۱ به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه حاملگی کاهش می‌یابد.
پاسخ های مثبت کاذب
در شرایطی مثل مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین یا کلردیازپوکساید ، وجود بیماریهائی مثل پروتئینوری، هموگلوبینوری، زایمان جدید تا سقط جنین، اشتباه در روش اجرای تست و خطا در خواندن نتایج ممکن است پاسخ مثبت کاذب دیده شود که در تفسیر نتیجه باید در نظر داشت.
پاسخ های منفی کاذب
زمانی که HCG در حد اکثر غلظت ( در روز های ۶۰ تا ۸۰ ) می باشد ، ۵ تا ۱۰% امکان ایجاد جواب منفی کاذب وجود دارد. پاسخ های منفی کاذب معمولا ناشی از خطا در انجام روش ارائه شده می باشند. علت دیگر پاسخ منفی کاذب انجام تست در روز های اول لقاح است که هنوز هورمون HCG وارد ادرار نشده است. نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد ،عدم رعایت های لازم برای واکنش و مصرف داروی کاربامازپین هم ممکن است منجر به پاسخ منفی کاذب شود.
تشخیص بارداری با سونوگرافی
اکثرا سونوگرافی از روی شکم انجام می شود، ولی در برخی موارد سونوگرافی از داخل واژن صوت می گیرد. در سونوگرافی واژینال، پروب تصویربردار مخصوص این روش، در واژن بیمار قرار داده میشود و از داخل واژن امواج صوتی ارسال می‌گردد.
برای انجام سونوگرافی شکمی نیاز است که مثانه پر باشد، لذا باید یک ساعت قبل از انجام سونوگرافی ۴ الی ۵ لیوان آب نوشیده شود. ولی در سونوگرافی واژینال نیازی به پر بودن مثانه نیست و بر‌عکس، مثانه باید خالی باشد. سونوگرافی واژینال برای خانم‌های باکره انجام نمی‌گیرد.
تشخیص ساک حاملگی که اولین علامت حاملگی در سونوگرافی می باشد در هفته ۴ از اولین روزعدم پریود بوجود میاد. ساک بارداری طبیعی، بصورت ساختمان کیستی کوچکی در داخل رحم دیده می شود. ساک حاملگی ، هفته ۵ بارداری با سونوگرافی شکمی و هفته ۴ بارداری با سونو گرافی واژینال قابل تشخیص است. در هفته ششم اکوهای داخلی نمایانگر جنین در حال تکامل، در کیسه بارداری دیده می شوند و تا هفته ششم حرکت قلب جنین باید قابل مشاهده باشد. در مراحل اولیه، از اندازه کیسه بارداری می توان برای تخمین سن بارداری استفاده کرد. بعدا با قابل روئیت شدن اکوهای جنینی، سن بارداری را می توان با اندازه گیری طول فرق- باسن که بلندترین طول قابل مشاهده جنین در کیسه بارداری است تعیین کرد. بارداری های چند قلوئی را می توان به واسطه وجود دو یا بیش از دو کیسه بارداری شناسائی کرد.
