حاملگی مولار نوعی بارداری ناموفق است که با نام های مول هیداتیفورم ،بچه خوره، بارداری شیمیایی و گاهی هم بارداری پوچ نیز شناخته می شود.
بارداری مولار زمانی شروع میشود که یک تخمک لقاحیافته به جای تبدیل به یک بارداری طبیعی، به یک تودهی غیرطبیعی کیستیک تبدیل میشود.
در حاملگی مولار کامل، رویان یا بافت طبیعی جفت وجود ندارد. این مورد زمانی اتفاق میافتد که اسپرم تخمک خالی را بارور میکند و به دلیل پوچ بودن تخمک جنینی تشکیل نمیشود.
در بارداری مولار نسبی یک رویان غیرطبیعی و کمی بافت طبیعی جفت وجود دارد. رویان شروع به رشد میکند اما به دلیل ناقص بودن توانایی زنده بودن نخواهد داشت.
علت حاملگی مولار چیست؟
اختلالات کروموزومی یکی از علل اصلی حاملگی پوچ است. در حاملگی مولار کامل، یک تخمک خالی با دو اسپرم لقاح پیدا می کند. در نتیجه دو نسخه از ژنهای پدر وجود دارد ولی هیچ نسخه ای از ژنهای مادر نیست. یا ممکن است لقاح تخمک با دو اسپرم انجام شود اما بعد از مدتی کروموزوم های مادر غیر فعال شده و یا از بین می روند. در این حالت فقط کروموزوم های پدر تکثیر می شوند.
همچنین عواملی مثل:
- سن: احتمال حاملگی مولار در زنان زیر 20 و بیش از 40 سال بیشتر از سنین دیگر است. همچنین بالا بودن سن پدر نیز می تواند باعث بچه خوره یا حاملگی مولار شود.
- پایین بودن کیفیت پایین تخمک یا اسپرم
- عدم تعادل هورمونی
- جهش ژنتیکی
- مصرف دخانیات
- کمبود ویتامین آ و ترکیبات حاوی بتاکاروتن
- سابقه سقط جنین
بارداری مولار چه علایمی دارد؟
حاملگی مولار در ابتدا ممکن است مانند حاملگی طبیعی به نظر برسد،
اما اکثر بارداریهای مولار علایم و نشانههایی دارند:
- خونریزی واژینال قرمز روشن یا قهوهای تیره در سهماههی اول بارداری؛
- تهوع و استفراغ شدید؛
- گاهی اوقات دفع کیست خوشهانگوری از واژن؛
- به ندرت فشار یا درد لگنی؛
- افزایش بیشتر از حد سطح هورمون بارداری (HCG).
با مشاهدهی هر یک از علایم ذکر شده فرد سریعاً باید به بیمارستان مراجعه کند.
سایر علایم شامل:
- رشد سریع رحمی (رحم نسبت به سن حاملگی بسیار بزرگ است)
- فشار خون بالا
- مسمومیت بارداری
- کیست تخمدان
- کمخونی
- پرکاری تیروئید
راههای تشخیص حاملگی مولار
مادرانی که لکه بینی آنها ادامه دارد و یا علائم غیر عادی بارداری را باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند تا نوع بارداری آنها مشخص شود. از حدود هفته هفتم یا هشتم بارداری، حاملگی مولار به کمک سونوگرافی واژینال قابل تشخیص است.
در صورت بارداری مولار، تصاویر سونوگرافی یک کیسه خالی بدون جنین و مایع آمنیوتیک را نشان می دهند.
همچنین برای تشخیص بارداری مولار پزشکان از روشهای پاتولوژی بعد از تخلیه محتویات رحم نیزاستفاده می کنند.
درمان حاملگی مولار
اکثر حاملگیهای مولار خود به خود دفع میشوند و بیمار با مشاهده دفع بافت خوشهانگوری متوجه آن میشود.
حاملگی مولار نمیتواند به عنوان یک بارداری طبیعی ادامه پیدا کند. برای جلوگیری از عوارض میبایست بافت مولار به طور کامل برداشته شود.
شیوهی درمان شامل یک یا چند مورد از موارد زیر میباشد:
- دیلاتاسیون و کورتاژ(D&C)
برای برداشتن بافت مولار از روشی به نام کورتاژ در بیمارستان استفاده میشود.
در این روش بیحسیِ موضعی یا بیهوشی عمومی داده میشود. سپس با کمک دستگاه ساکشن بافت درون رحم را تخلیه میکند. این روند 30-15 دقیقه زمان میبرد. - هیسترکتومی
اگر حاملگی مولار بسیار تهاجمی باشد و تمایلی هم برای بارداری در آینده نباشد در طی یک عمل جراحی رحم برداشته میشود
ارزیابی هورمون بارداری HCG بعد از تخلیه بارداری مولار
پس از بین بردن بافت مولار پزشک در چند ماه متوالی میزان هورمون بارداری را کنترل میکند تا زمانی که به میزان طبیعی بازگردد. اگر مقدار HCG بالا بماند نیاز به درمان تکمیلی دارد.
از آنجایی که با باردار شدن فرد ارزیابی صحیح هورمون HCG ممکن نیست معمولاً پزشک توصیه میکند حداقل یک سال یا تا زمان طبیعی شدن مقدار هورمون از بارداری جلوگیری شود.
بارداری بعدی بدنبال حاملگی مولار
نکته بسیار مهم در مورد حاملگی پوچ یا مولار آن است که بر خلاف تصوری که نسبت به این نوع بارداری ها در زنان وجود دارد و آنان را نسبت به امکان بارداری های بعدی شان دچار تردید می کند، نه تنها خانم ها پس از طی دوره درمان کامل این بیماری می توانند باردار شوند، بلکه حتی به دنبال بدخیم شدن این بیماری و بعد از طی دوره شیمی درمانی نیز امکان بارداری مجدد در اکثر موارد وجود دارد .احتمال عود حاملگی مولار در بارداری بعدی حدود یک درصد هست .